Co warto wiedzieć na temat postępowania spadkowego?

Postępowanie spadkowe jest drogą do załatwienia wszystkich formalności prawnych związanych z uzyskaniem jakiegokolwiek tytułu do masy spadkowej. Nie ma przy tym znaczenia, na podstawie jakiego tytułu spadkobierca został powołany do dziedziczenia. Innymi słowy, powołanie do spadku na mocy przepisów ustawy albo na mocy postanowień testamentowych zawsze będzie oznaczało konieczność przejścia przez postępowanie spadkowe.

Postępowanie spadkowe występuje wyłącznie w dwóch formach:

• postępowania sądowego w sprawie stwierdzenia nabycia spadku;
• postępowania notarialnego, w którym sporządzany jest protokół dziedziczenia oraz akt poświadczenia dziedziczenia.

Wybór formy postępowania spadkowego należy co do zasady do spadkobierców, przy czym uzależniony jest od zgodnej woli wszystkich dziedziczących.

Powołanie do spadku nie oznacza, że dana osoba z mocy samego prawa nabywa własność poszczególnych składników majątkowych spadkodawcy wraz z chwilą jego śmierci. Niezbędne jest w tym zakresie przejście przez właściwe postępowanie spadkowe, które może przejawiać się w dwóch wspomnianych powyżej odmiennych formach.

Dziedziczenie może odbywać się na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego albo na mocy pozostawionego testamentu. Niezależnie od tego spadek nabywa się wraz z chwilą złożenia oświadczenia w przedmiocie nabycia spadku (wprost albo z dobrodziejstwem inwentarza) albo po upływie 6 miesięcy licząc od dnia, kiedy dana osoba dowiedziała się o tytule swojego powołania do spadku.

Nabycie spadku przez złożenie oświadczenia lub z mocy samego prawa nie powoduje jednak, że dana osoba może swobodnie i dobrowolnie dysponować przyznanym jej majątkiem zmarłego – nawet gdy jest jedynym spadkobiercą. Niezbędne jest bowiem formalne potwierdzenie nabytych praw do spadku, a takie może nastąpić wyłącznie w ramach stosownego postępowania sądowego albo notarialnego.